دلایل اضطراب کودک + عکس

اضطراب یک واکنش طبیعی بدن به موقعیت‌های ناشناخته، تهدیدآمیز یا استرس‌زا است. این واکنش معمولاً به صورت احساس نگرانی، تنش، تپش قلب، تنفس سریع یا بی‌قراری بروز پیدا می‌کند. اگرچه تجربه‌ی اضطراب در برخی شرایط، بخشی از رشد طبیعی انسان محسوب می‌شود، اما زمانی که این احساس مزمن یا شدید شود، می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند؛ به‌ویژه در کودکان. اضطراب در کودکان می‌تواند برای سلامت آنها خیلی مضر باشد. علاوه بر ایجاد ترس و نگرانی مزمن، می‌تواند باعث تغییر در رفتار، حالت روانی، عادت خواب و حتی عادت غذایشان هم شود. حالا این ترس و اضطراب ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، مثل جدا شدن از پدر مادر در سنین کم، ترس رفتن به مدرسه و امتحان دادن، ترس از ارتفاع، تاریکی و غیره. در این مطلب با اقتباس از بلاگ روانشناس کودک مامانی نو به علل اضطراب و راه های کنترل آن می پردازیم.

اضطراب در کودکان

اضطراب در کودکان  یکی از شایع‌ترین مسائل روانی در دوران رشد است که می‌تواند عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و حتی سلامت جسمی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت دلایل اضطراب کودک به والدین کمک می‌کند تا با رویکردی درست، به موقع وارد عمل شوند و از شکل‌گیری اختلالات روانی مزمن در آینده پیشگیری کنند. اضطراب در کودکان همانند بزرگسالان است اما اگر ادامه پیدا کند و یا به موقع درمان نشود می تواند سبب مشکلات فراوانی از جمله پیدایش تیک عصبی در کودک، بی خوابی، کابوس، شب ادراری و … شود.

چه زمانی اضطراب برای کودکان مشکل‌ساز است؟

احساس اضطراب گاه‌به‌گاه در کودکان طبیعی است، اما زمانی که:

مدت‌زمان اضطراب طولانی شود،

علائم جسمی مانند تهوع، سردرد یا بی‌خوابی بروز کند،

کودک در مدرسه یا محیط‌های اجتماعی عملکرد مناسبی نداشته باشد،

یا ترس‌هایش مانع انجام فعالیت‌های روزمره شود، آن‌گاه اضطراب به یک اختلال قابل توجه تبدیل می‌شود که نیاز به توجه ویژه دارد.

علائم و نشانه‌های اضطراب در کودکان چیست؟

برای تشخیص بهتر دلایل اضطراب کودک، ابتدا باید با نشانه‌های آن آشنا باشیم:

بی‌قراری یا تحریک‌پذیری

گریه‌های مکرر بدون علت مشخص

شکایت‌های جسمی مانند دل‌درد یا سردرد

اجتناب از مدرسه یا موقعیت‌های اجتماعی

مشکلات خواب یا کابوس‌های مکرر

وابستگی شدید به والدین

دلایل بروز اضطراب در کودکان

دلایل اضطراب کودک می‌تواند بسیار متنوع باشد. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

تغییرات بزرگ در زندگی مثل طلاق والدین، مهاجرت یا تولد خواهر یا برادر جدید

فشارهای آموزشی یا ترس از شکست

تجربه‌های ناخوشایند مانند مرگ عزیزان یا حوادث تروماتیک

محیط خانوادگی ناسالم و پرتنش

الگوهای تربیتی سختگیرانه یا حمایت بیش‌ازحد

وراثت و ساختار ژنتیکی

انواع اضطراب در کودکان

برای درک عمیق‌تر دلایل اضطراب کودک، باید با انواع آن آشنا شویم. اضطراب در کودکان انواع مختلفی دارد:

انواع اضطراب در کودکان: 1. فراگیر یا عمومی (GAD)

در این نوع اضطراب، کودک به‌صورت مداوم و بدون دلیل مشخصی نگران مسائل روزمره مانند مدرسه، سلامتی یا آینده است.

انواع اضطراب در کودکان: 2. اضطراب جدایی

این نوع اضطراب زمانی بروز می‌کند که کودک از والدین یا مراقبان اصلی خود جدا می‌شود یا احتمال جدایی وجود دارد. اضطراب جدایی در سنین پایین شایع است اما اگر مزمن شود، نگران‌کننده است.

انواع اضطراب در کودکان: 3. اضطراب اجتماعی

کودکانی که از قرار گرفتن در جمع یا صحبت در جمع می‌ترسند، دچار اضطراب اجتماعی هستند. این اضطراب می‌تواند منجر به اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی شود.

انواع اضطراب در کودکان: 4. سکوت انتخابی یا میوتیسم

در این اختلال، کودک در محیط‌هایی که احساس امنیت نمی‌کند (مانند مدرسه)، صحبت نمی‌کند، درحالی‌که در محیط امن (مثلاً خانه) کاملاً عادی رفتار می‌کند.

انواع اضطراب در کودکان: 5. فوبیای خاص

ترس شدید و غیرمنطقی از اشیا، حیوانات، موقعیت‌ها یا افراد خاص مانند تاریکی، ارتفاع یا حیوانات خانگی. فوبیاها ممکن است منجر به اجتناب از موقعیت‌های روزمره شوند.

انواع اضطراب در کودکان: 6. اختلال هراس ناگهانی (پانیک)

کودک در این حالت دچار حملات ناگهانی ترس شدید همراه با تپش قلب، تنگی نفس و احساس مرگ می‌شود.

انواع اضطراب در کودکان: 7. آگورافوبیا (ترس از ازدحام)

این اختلال به ترس از مکان‌هایی اشاره دارد که فرار از آن‌ها سخت باشد، مانند مراکز خرید یا سالن‌های پرجمعیت.

عوارض اضطراب در کودکان

اگر دلایل اضطراب کودک به موقع شناسایی و درمان نشود، عوارضی چون:

افت تحصیلی

کاهش اعتمادبه‌نفس

افسردگی

مشکلات جسمی مزمن

مشکلات در دوستی‌ها و روابط اجتماعی در انتظار او خواهد بود.

روش‌های کمک به کودک در کاهش اضطراب

صحبت کردن با کودک درباره احساساتش

ایجاد محیطی امن و قابل پیش‌بینی در خانه

آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی مانند نفس عمیق یا مدیتیشن

تشویق به شرکت در فعالیت‌های گروهی

محدود کردن مصرف رسانه‌ها و بازی‌های استرس‌زا

راه‌های درمان اضطراب در کودکان: 1. درمان شناختی رفتاری (CBT)

یکی از مؤثرترین روش‌های درمان اضطراب، CBT است که به کودک کمک می‌کند افکار منفی خود را شناسایی کرده و با رفتارهای سالم‌تری جایگزین کند.

راه‌های درمان اضطراب در کودکان: 2. تجویز دارو

در مواردی که اضطراب شدید است و زندگی روزمره کودک را مختل کرده، داروهای ضداضطراب با تجویز روانپزشک کودک می‌تواند مفید باشد.

نقش والدین در کاهش اضطراب کودکان

به عنوان والدین، شما می‌توانید این کارها را برای درمان اضطراب در کودک انجام دهید:

شنیدن بدون قضاوت

پرهیز از سرزنش یا تمسخر ترس‌های کودک

الگوسازی رفتارهای آرامش‌بخش

فراهم‌کردن موقعیت‌هایی برای موفقیت‌های کوچک

چه زمانی برای درمان اضطراب در کودکان باید از متخصصان و مشاوران کمک گرفت؟

اگر اضطراب کودک به‌صورت مداوم وجود دارد و باعث اختلال در عملکرد تحصیلی، اجتماعی یا خانوادگی او شده، لازم است از روانشناس کودک یا مشاور خانواده کمک گرفته شود. تشخیص به‌موقع و شروع درمان از بروز مشکلات بلندمدت جلوگیری خواهد کرد.

شناخت به‌موقع دلایل اضطراب کودک و مداخله آگاهانه والدین و متخصصان، می‌تواند مسیر رشد سالم کودک را هموار کند. اضطراب همیشه دشمن نیست، اما اگر کنترل‌نشده باقی بماند، می‌تواند آینده روانی کودک را تهدید کند.

منبع